Sarajevo, 13.07.2021. – Općinski sud u Sarajevu 7. jula ove godine donio je prvostepenu presudu kojom se izriče kazna online magazinu Žurnal i njegovim urednicima Selvedinu Avdiću i Eldinu Kariću, te bivšem novinaru ovog medija Avdi Avdiću u ukupnom iznosu većem od 170.000 KM, bez kamata.

Radi se o tužbi za klevetu koju je protiv urednika i novinara Žurnala podnio Gordan Memija i njegova firma FotoArt. Predmet tužbe bili su tekstovi koje je objavio Žurnal, a u kojima se Memija dovodi u vezu sa članovima međunarodnog narko-kartela.

Upravni odbor Udruženja/udruge BH novinari izražava duboku zabrinutost zbog iznosa odštetnog zahtjeva većeg od 170.000 KM koju je odredio Općinski sud u Sarajevu. Ukoliko navedena presuda postane pravosnažna, isplata tog iznosa mogla bi ozbiljno ugroziti rad magazina Žurnal i dovesti u pitanje egzistenciju uposlenika ovog medija, kao i novinara Avdića.

Upravni odbor BH novinara posebno brine činjenica da su prvostepena presuda i nesrazmjerno visok iznos odštetnog zahtjeva usmjereni protiv novinara i urednika online medija koji njeguje istraživačko novinarstvo, čije su priče više puta nagrađivane radi  istraživanja tema od javnog značaja, i sa snažnim društvenim utjecajem.  U tom kontekstu, posebno skrećemo pažnju na Deklaraciju Vijeća Evrope o zaštiti istraživačkog novinarstva u kojoj se pozivaju države – članice da „zaštite i promoviraju istraživačko novinarstvo“, poštujući član 10. Evropske konvencije o ljudskim pravima, praksu Evropskog suda u Strasbourgu,  kao i druge standarde Vijeća Evrope. Države – članice  Vijeća Evrope se izričito pozivaju da „spriječe neproporcionalne, zabrinjavajuće sankcije, da osiguraju slobodno izvršavanje novinarske profesije, da se ne vrši oduzimanje profesionalnog materijala ili pretraživanja radnih prostorija, tj. da se ne zastrašuju medijski profesionalci, a posebno istraživački novinari.“ Bosna i Hercegovina, kao članica Vijeća Evrope, obavezala se na poštivanje svih deklaracija o zaštiti sobode medija, uključujući i Evropsku konvenciju o ljudskim pravima koja je ugrađena u temelje bh.Ustava. 

Podsjećamo, nedavno je Općinski sud u Sarajevu donio Rješenje o izvršenju po kojem je firmi „Avaz-roto press“ sa računa zaplijenjeno više od 212.000 KM radi naplate dosuđenih sudskih penala i troškova izvršnog postupka, a nakon presude po tužbi za klevetu koja datira iz 2009. godine.

Ove dvije sudske odluke po tužbama za klevetu i sa enormno visokim odštetnim zahtjevima mogu se protumačiti kao direktno ugrožavanje slobode medija i pokušaji da se uguši istraživačko novinarstvo, ali i ugrozi ugled pravosudnih institucija zbog opravdanih sumnji da su presude politički motivirane i spadaju u red tzv. SLAPP tužbi. Ovakve tužbe, sa ogromnim odštetama koje su direktno usmjerene protiv opstanka medija, trenutno su jedno od najaktuelnijih pitanja medijske zajednice u Evropskoj uniji, ali i u Bosni i Hercegovini i regionu, gdje broj ovakvih slučajeva evidentno raste.

Podsjećamo da je na sudovima u Bosni i Hercegovini trenutno aktivno blizu 300 tužbi za klevetu protiv novinara i medija, te da više od 80 odsto tužitelja u tim slučajevima čine političari, predstavnici pravosuđa i drugi javni zvaničnici.

Upravni odbor Udruženja/udruge BH novinari