Proces imenovanja novih članova Savjeta medijskog regulatora ponovo je sproveden na netransparentan i diskriminatorski način.
Proces imenovanja novih članova Savjeta Regulatornog tijela za elektronske medije (REM), najvažnijeg medijskog regulatora u Srbiji, ponovo je sproveden na netransparentan i diskriminatoran način, uz očigledno kršenje zakonodavstva u Srbiji, čime se obesmišljavaju demokratske reforme u oblasti medija koje zahtijeva Evropska unija, saopštavaju danas Media Freedom Rapid Response (MFRR) i SafeJournalists mreža.
Prošle nedjelje, kandidati i organizacije koje predlažu članove, a koje su nezavisne od vlade, povukli su se iz procesa imenovanja novih članova Savjeta REM-a.
Nezavisne grupe ukazale su na brojne ozbiljne povrede zakonskih odredbi i manipulaciju izbornim procesom od strane većine u Odboru za kulturu i informisanje Narodne skupštine. Mnogi od predloženih kandidata nisu ispunjavali profesionalne uslove, dok su brojne organizacije koje su imale pravo da predlažu kandidate pokazivale očiglednu pristrasnost u korist vlasti ili su osnovane u sumnjivim okolnostima.
Pokušaji da se ove nepravilnosti riješe odbijeni su od strane većine u Odboru ranije ovog mjeseca, nakon što su glasali protiv predloga opozicije da se svaka prijava i organizacija koja predlaže kandidate razmatra pojedinačno, kako bi se razjasnile ozbiljne optužbe o pristrasnosti ili neispunjavanju kriterijuma.
Naše organizacije zaključuju da je proces izbora članova Savjeta REM-a ponovo sproveden na netransparentan, zavisan i proizvoljan način, te da favorizuje kandidate i organizacije naklonjene vladajućoj administraciji, čime se krši član 10. Zakona o elektronskim medijima. Ovo obesmišljava stvarne demokratske reforme koje zahtijeva Evropska unija.
Naše organizacije sa dodatnom zabrinutošću ističu da je ovo drugi put da su se nezavisni kandidati povukli iz procesa, nakon što je početna procedura obustavljena u januaru 2025. godine zbog brojnih pritužbi na iste proceduralne nepravilnosti.
Rezultat toga je da se novi izbor Savjeta REM-a – ključna mera koju nalaže EU, a koja je predviđena i u izvještajima EU o vladavini prava i proširenju – ponovo nalazi u stanju zastoja, čime se usporavaju šire reforme medijskog ekosistema u Srbiji.
MFRR, koji je nedavno sproveo misiju za slobodu medija u Srbiji, više puta je istakao hitnu potrebu za reformom REM-a, koji je dugo bio popunjen lojalistima vlasti i potkopavan političkim uticajem, što je dovelo do neregulisanog medijskog ekosistema prepunog propagande i dezinformacija.
Kako je naglašeno u našem nedavnom izvještaju sa misije, REM već dugo predstavlja ključni element medijskog zarobljavanja u Srbiji. Pod kontrolom lojalista vlasti, prethodni sastav Savjeta REM-a, koji je nadležan za izdavanje dozvola za emitovanje televizijskog i radijskog programa, donosio je kontroverzne odluke koje su potkopale medijski pluralizam i favorizovale provladine emitere na račun nezavisnih medijskih kuća.
REM je više puta zakazao u ispunjavanju svog mandata. Nije uspio da obezbijedi fer i uravnoteženo izvještavanje tokom izbornih kampanja; nije reagovao na nasilnu retoriku i govor mržnje u tabloidnim medijima, kao ni na širenje proruskih dezinformacija, i nije sankcionisao ciljane kampanje blaćenja koje pojedini tabloidi vode protiv kritičara vladajuće partije i njenog rukovodstva.
Kako je Savjet REM-a takođe nadležan za imenovanje upravnih odbora Javnog medijskog servisa Radio-televizije Srbije (RTS), postavljanje osoba bliskih vlasti u Savjet ostaje ključno za održavanje ukupne kontrole Srpske napredne stranke nad medijskim prostorom u zemlji i širim javnim diskursom.
Ukoliko želi da bude ocenjen kao kredibilan, legitiman i zakonit od strane Evropske unije, proces izbora Savjeta REM-a mora da bude sproveden na fer, transparentan i demokratski način, bez nepravilnosti, i da rezultira pluralističkim i profesionalnim tijelom sposobnim da izvršava svoj mandat bez opstrukcija. Ovo mora biti praćeno detaljnom procenom sukoba interesa, pri čemu svaki kandidat ili organizacija koji pokazuju očiglednu pristrasnost moraju biti diskvalifikovani.
Veoma je zabrinjavajuće što su ovi demokratski procesi i zahtjevi vladavine prava namjerno ignorisani od strane Odbora za kulturu i informisanje tokom ovog procesa izbora.
Dalje, EU bi trebalo jasno da sagleda neiskren i kompromitovan pristup koji su srpske vlasti pokazale u sprovođenju reformi Savjeta REM-a koje je mandatirala EU. Pravno neodrživ i politički motivisan način na koji je sproveden nedavni izborni proces treba da znači da napredak u oblasti medijskih reformi u okviru Poglavlja 23 procesa pristupanja EU ostane zamrznut dok se ne sprovedu istinske demokratske reforme.
Na kraju upozoravamo da situacija u Savjetu REM-a predstavlja ogledalo šireg vanrednog stanja u pogledu slobode medija i novinarstva u Srbiji, gdje su napadi na nezavisno novinarstvo u posljednjim mjesecima dostigli nivoe nežabilježene decenijama, dodatno produbljujući dugotrajnu krizu slobode medija koja zahtijeva hitnu pažnju i budnost Evropske unije.
Potpisnice:
Media Freedom Rapid Response (MFRR)
Međunarodni institut za štampu (IPI)
Evropska federacija novinara (EFJ)
Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa (OBCT)
Free Press Unlimited (FPU)
Evropski centar za slobodu štampe i medija (ECPMF)
ARTICLE 19 Europe
SafeJournalists mreža
Udruženje novinara Kosova
Udruženje novinara Makedonije
Udruženje BH novinari
Hrvatsko novinarsko društvo
Nezavisno udruženje novinara Srbije
Sindikat medija Crne Gore
Kompletan izvještaj misije MFRR-a o slobodi medija u Srbiji – maj 2025. pogledajte ovde.
Izvor: IJAS
Fotografija: N1, Canva
