Zagreb, 8. i 9. oktobar 2021. – Neophodno je pronaći modele za vraćanje dijela javnih prihoda medijima putem javnih subvencija, kao i zahtijevati neophodne izmjene zakonodavstva na nacionalnom nivou kako bi se osigurao transparentan sistem finansiranja lokalnih medija, koji bi ih učinio nezavisnim od utjecaja državne, političke i ekonomske moći, zaključeno je na godišnjoj skupštini Evropske federacije novinara (EFJ), koja je održana 8. i 9. oktobra u Zagrebu.

U zajedničkoj izjavi o radu lokalnih medija u Sloveniji, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i Srbiji, koju su objavili članovi EFJ, navodi se da je pandemija znatno otežala rad medijskih kuća i dovela do smanjenja plaća, otpuštanja ili čak zatvaranja pojedinih medija, dok istovremeno važnost nezavisnog i profesionalnog lokalnog novinarstva nikada nije bila očiglednija.  

-Većina lokalnih medija u Hrvatskoj, BiH, Srbiji i Sloveniji su komercijalne kompanije, što je izgleda njihov glavni problem. Kapaciteti lokalne ekonomije nisu toliko veliki da bi mogli financirati medijsku produkciju oglašavanjem. Pogotovo što se sve više oglašavanje seli na internet, a cijene tradicionalnog novinskog, televizijskog i radijskog oglašavanja padaju, lokalnim medijima postaje sve teže da sami finansiraju proizvodnju lokalnih vijesti i pluralističkih medijskih sadržaja. U isto vrijeme, javno finansiranje nije dovoljno povećano da pokrije gubitke na strani komercijalnih prihoda. Zbog toga se lokalni mediji sve više oslanjaju na finansijske aranžmane sa lokalnim samoupravama. Ove, često potpuno netransparentne „reklamne“ transakcije, žrtvuju nezavisnost medija u zamjenu za odgađanje bankrota – zaključeno je.

Istaknuto je da su sindikati i novinarska udruženja u više navrata tražili od vlada promjenu postojećeg modela finansiranja lokalnih medija, prema kojem lokalna vlast direktno bira medije kojima će dodjeljivati ​​javni novac i odlučuje o visini podrške. Takav model finansiranja dovodi lokalne medije u odnos zavisnosti spram lokalnih vlasti, čiji se rad mora kritički sagledati.

-Najgore udarce u strukturnu krizu medijske ekonomije pretrpjeli su najslabiji u medijskom ekosistemu: novinari, posebno u lokalnim medijima. Kao da im je, osim pritisaka politike i kriminala, potreban još jedan otvoren front. Vlasnici medija, koji su barem pružili institucionalnu i pravnu podršku novinarima u boljim vremenima, sada okreću leđa „proizvođačima sadržaja“. To je posebno evidentno u kontekstu lokalnih medija i relativno malih ekonomija, poput Hrvatske, Srbije, Bosne i Hercegovine, Slovenije, gdje vlasnici medija sve više traže različite neformalne ili formalne sporazume s lokalnom politikom.

Istovremeno, postoji nekoliko inicijativa za pravedniji porezni sistem koji bi se bavio problemima javnih prihoda izgubljenih zbog digitalizacije. Nažalost, niko ne prepoznaje potrebu da se dio toga vrati novinarstvu – zaključuju članovi i članice Evropske federacije novinara.