Banjaluka, 23.12.2019. – Za efikasno praćenje stanja medijskih sloboda i bezbjednosti novinara u BiH, neophodan je brz, efikasan i pouzdan sistem informisanja i mobilizacije institucija i profesionalnih organizacija na bazi jedinstvene metodologije i standarda postupanja u slučajevima kršenja novinarskih prava, rečeno je tokom ekspertske debate u Banjoj Luci na kojoj je raspravljano o praćenju medijskih sloboda i kršenju novinarskih prava u BiH.
Una Telegrafčić, koordinatorica Linije za pomoć novinarima (FMHL) koja funkcioniše u okviru Udruženja BH novinari, istakla je da je diskusija sa novinarima, predstavnicima vlasti Republike Srpske, pravosudnih institucija, policije, međunarodnih i domaćih organizacija sa sjedištem u Banjoj Luci organizovana sa ciljem postizanja dogovora o stvaranju jedinstvenih standarda praćenja medijskih sloboda u BiH i izvještavanja o postupanju nadležnih institucija u slučajevima kršenja novinarskih prava. “BH novinari i FMHL jedini posjeduju konzistentnu bazu podataka koju vode više od 15 godina na bazi direktnih kontakata sa medijima i novinarima. Za efikasno praćenje medijskih sloboda i položaja novinara u ovom sadašnjem vremenu potrebna nam je jedinstvena metodologija, koja će biti prihvaćena od svih aktera na polju zaštite novinara”, ističe Telegrafčić.
Vanja Stokić, urednica portala Etrafika.net je navela da je već neko vrijeme izložena konstantnom legitimisanju od strane policije. „Pripadnici policije to ne rade jer ne znaju ko sam ja, već da bi me ometali u poslu. Legitimišu me kad odu muške kolege i sklone se kamere. Poslednji put kada su me legtimisali, bio je prisutan i kolega koji je imao vidno izloženu akreditaciju i nakon što smo ih pokazali rekli su nam da ih sklonimo u džep i otjerali su nas kao pse“, objasnila je novinarka Stokić i dodala da se treba postaviti pitanje: „Šta medijski radnici trebaju da čine kada policija zloupotrebljava svoj položaj i krši novinarska prava?“
Sanja Džombić, pоrtpаrоlka Ministаrstvа prаvdе Rеpublikе Srpskе, smatra da se o ugrožavanju prava novinara i njihovom položaju ne izvještava dovoljno, izuzev u slučajevima drastičnih kršenja prava medijskih radnika. „Novinari, urednici i vlasnici medija trebaju da preduzmu sve moguće mjere zaštite zaposlenih u medijima, uključujući obuku i sisteme lične zaštite i podrške, kako bi umanjili eventualne opasnosti i rizike“, rekla je Džombić, naglašavajući da „ jedan od prvih koraka u slučaju kršenja prava novinara treba biti obraćanje poslodavcu, odnosno uredniku, a zatim nadležnim institucijama radi zaštite, kao i profesionalnim novinarskim udruženjima“.
Mirna Miljanović, načelnica Odjeljenja za odnose sa javnošću Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske, je navela da im se često dešava da informacije o kršenju novinarskih prava prvo dobiju od Udruženja BH novinari, a da te slučejeve sami novinari ne prijavljuju. “Uspostavili smo evidenciju praćenja slučajeva napada na novinare prema kojoj je od januara do novembra 2019. godine zvanično prijavljeno 5 slučajeva napada na medijske radnike u Republici Srpskoj”, rekla je Miljanović i dodala kako su u proteklom periodu na niovu deset policijskih uprava imali razgovore sa lokalnim novinarima o problemima sa kojima se suočavaju tokom obavljanja profesionalnih zadataka, ali i o poštivanju OSCE smjernicama za postupanje sa policijom i novinarima.
Tokom diskusije istaknuto je nekoliko problema kada je u pitanju sloboda medija i sigurnost novinara, kao što su neujednačena praksa kod državnih i entitetskih institucija za pružanje informacija od javnog značaja, nedostatak posebnih zakonskih propisa za zaštitu novinara, kao i evidentan gubitak interesa i volje kod medijskih djelatnika da se upuštaju u dugotrajne sudske procese ukoliko su im narušena prava.
Ekspertska debata u Banjoj Luci je organizovana u okviru projekta “Mapiranje medijskih sloboda i izvještavanje o poštivanju novinarskih prava u BiH” koji BH novinari realizuju uz finansijsku podršku Ambasade Savezne Republike Njemačke u BiH.
