Regionalna platforma Zapadnog Balkana za zagovaranje medijskih sloboda i sigurnosti novinara, koja zastupa više od 8.200 članova, oštro osuđuje hapšenje i zadržavanje Ane Lalić, novinarke portala nova.rs. Bez obzira na naknadno puštanje Lalićeve na slobodu, smatramo da je ovo pokušaj ograničavanja slobodnog protoka informacija od strane Vlade Srbije i neprihvatljivo kršenje usvojenih standarda o slobodi medija, čak i u uslovima vanrednog stanja.
Ana Lalić je uhapšena u svom stanu u srijedu, 01.04.2020. i određen joj je pritvor od 48 sati. Izvršen je detaljni pretres njenog stana, a oduzeti su joj laptop, privatni i službeni mobilni telefon. Razlog hapšenja bio je članak “Klinički centar Vojvodine pred pucanjem: Bez zaštite za medicinske sestre”, koji je tog dana objavila, a u kom izvor ističe “hronični nedostatak osnovne opreme i potpuno haotične uslove rada u vrijeme pandemije”. Kako je saopšteno, uprava Kliničkog centra Vojvodine je zbog uznemiravanja javnosti i rušenja ugleda te ustanove podnijela tužbu protiv Lalićeve.
Lalićeva je jutros puštena iz pritvora; međutim, pritvor se poklopio sa usvajanjem novog niza mjera, među kojima je i uredba Vlade kojom se ovlašćuje isključivo krizni štab za suzbijanje zarazne bolesti za dobijanje, verifikaciju i širenje svih informacija u vezi sa pandemijom. Nezavisno udruženje novinara Srbije (NUNS) upozorilo je da takav zakonski akt izaziva cenzuru, a njegova formulacija ostavlja prostor za procesuiranje novinara i medija koji objavljuju komentare nezavisnih stručnjaka o mjerama koje je država uvela pod optužbom za širenje dezinformacija. Jutros je premijerka Brnabić najavila da će predložiti povlačenje nove mjere; međutim, ostala su prethodna ograničenja medijskih sloboda, kao što je pravo novinara da postavljaju pitanja.
“Drago nam je što je Ana oslobođena. Dobro je, ali nam je žao što je morala da prođe kroz ovaj proces: dramatično hapšenje kasno u noć, pretres njenog stana i oduzimanje opreme. Podržavamo njenu odluku da ne otkriva identitet izvora iz Kliničkog centra i brinemo da bi to moglo biti ugroženo zbog oduzimanja njene opreme”, rekao je Željko Bodrožić, predsjednik NUNS-a i dodao: “Premijerka Brnabić je najavila povlačenje novih mjera, ali je posebno zabrinjavajuće to što je ovo uradila na zahtjev predsjednika Vučića, ali i da bi se izbjegle kritike predstavnika OEBS-a Harlema Desira i predsjednice Odbora Evropskog parlamenta za stabilizaciju i pridruživanje Srbije EU Tanje Fajon. To znači da premijerka Brnabić ne razumije u potpunosti ulogu medija u demokratiji kao ni nivo odgovornosti premijera. Također, to je zastrašujuće i svakako ima efekat zastrašivanja za profesionalne novinare u Srbiji.”
Regionalna platforma za zagovaranje medijskih sloboda i sigurnosti novinara pridružuje se svom članu NUNS-u u osudi nedavnih akcija Vlade. Pozdravlja puštanje na slobodu Ane Lalić i povlačenje mjera usmjerenih na ograničavanje slobodnog protoka informacija. Također, očekujemo da će Lalićevoj oprema biti vraćena što je prije moguće i da izvori, ako budu otkriveni, neće snositi nikakve posljedice.
Međutim, najoštrije osuđujemo pristup Vlade Srbije medijima i pozivamo ih da poštuju Ustav Republike Srbije i njene zakone i da se suzdrže od korišćenja vanrednog stanja u cilju ograničavanja medijskih sloboda. Ovo je posebno važno tokom zdravstvene krize kao što je pandemija COVID-19, tokom koje je od presudnog značaja profesionalno izvještavanje i održavanje odgovornosti Vlade.
Skoplje – Beograd – Podgorica – Priština – Sarajevo – Zagreb, 02.04.2020.
Nezavisno udruženje novinara Srbije
Udruženje/udruga BiH novinari
Sindikat medija Crne Gore
Hrvatsko novinarsko društvo
Udruženje novinara Kosova
Udruženje novinara Makedonije
