SafeJournalists mreža, Media Freedom Rapid Response partneri, i Koalicija za slobodu medija osuđuju tekuće napade na novinare u Srbiji. Ovaj sve veći pritisak nedavno je kulminirao fizičkim napadom na novinara Vuka Cvijića i zahtjevom za zatvorskim kaznama za novinare KRIK-a i Pištaljke. Pozivamo vlasti da sa najvećim prioritetom tretiraju porast napada na medije i istinski se posvete poboljšanju bezbjednosti novinara.
Novinara nedeljnika Radar Vuka Cvijića napao je 29. maja u Beogradu Milan Lađević, suvlasnik izdavača provladinog tabloida Srpski telegraf. Policija je dokumentovala incident, a glavni javni tužilac Višeg javnog tužilaštva u Beogradu Nenad Stefanović naložio je Prvom osnovnom javnom tužilaštvu da ispita i utvrdi sve okolnosti ovog slučaja.
Cvijić je medijima rekao da je Lađević sjedio u kafiću sa njegovim poznanikom kome je prišao da ga pozdravi, nakon čega se prvo desio verbalni, a zatim i fizički napad na novinara. Lađević je počeo da vrijeđa novinara i na kraju ga udario u glavu.
Pored prijetnji i fizičkih napada na novinare, tužbe sa elementima SLAPP-a su sve učestalije, a tužioci traže i kazne zatvora za novinare.
Novinare portala KRIK tužila je sudija Apelacionog suda u Beogradu Dušanka Đorđević zbog baze podataka „Prosudi ko sudi“ u okviru koje su novinari istraživali rad pravosuđa, gdje se i ona pominje. Sudija Đorđević, pored novčane odštete, traži kazne zatvora za novinare i zabranu rada na period od dvije godine. U tužbama koje su podnijete 13. i 15. maja, sudija Đorđević tvrdi da su novinari povrijedili njenu privatnost objavljivanjem njenog imena i položaja u Apelacionom sudu u Beogradu, kao i detalja o nepokretnostima koje posjeduje sa suprugom. Ona dalje tvrdi da su novinari KRIK-a ugrozili njenu bezbjednost i pomogli kriminalcima da je lociraju.
„Ovo je možda i najveći pritisak na KRIK do sada, ali ove tužbe indirektno ugrožavaju i sve druge medije u Srbiji. Nas tuži visokopozicionirana sudija i tvrdi da nismo smjeli ni ime da joj objavimo, dakle mi smo sada stavljeni u poziciju da na sudu branimo ne samo naš rad, već i zakonsko pravo novinara da pišu o onima koji vrše vlast”, rekao je urednik KRIK-a Stevan Dojčinović.
Novinarka Pištaljke Snežana Đurić, takođe je tužena zbog svog rada. Nju je tužio generalni sekretar Veslačkog saveza Srbije Vladimir Antić jer je pisala o nepravilnostima u rukovođenju Savezom na koje je ukazao uzbunjivač. U tužbi koju je sud primio 26. aprila, Antić je tražio i zatvorsku kaznu za novinarku zbog toga što je uz tekst objavljena i njegova fotografija, koja je preuzeta i potpisana sa zvaničnog sajta Veslačkog saveza Srbije. Pored kazne zatvora zbog krivičnog dela „neovlašteno objavljivanje i prikazivanje tuđih dosijea, portreta i video zapisa”, tužbom se traži i da se novinarka krivično osudi za uvredu i da plati novčanu kaznu, kao i naknadu štete za „pretrpljene duševne bolove zbog povrede časti i ugleda“.
Nezavisno udruženje novinara Srbije već duže vrijeme upozorava da rastuće neprijateljstvo prema nezavisnim novinarima stvara opasno radno okruženje. Naglasili su da su fizički napadi, poput onog na Cvijića, bili samo pitanje vremena.
Pozivamo nadležne institucije da na brz, nezavisan i efikasan način istraže agresiju koju je pretrpio Cvijić, kao i druge nerazjašnjene napade na novinare. Lanac nekažnjivosti za nasilje nad novinarima mora biti prekinut. Pored toga, pozivamo srpske institucije da započnu temeljne istrage o pravnim prijetnjama i razviju efikasne mjere protiv uznemirujućih tužbi, nadovezujući se na Direktivu EU i Preporuku Saveta Evrope o SLAPP-ovima.
SafeJournalists Network: Udruženje novinara Kosova, Udruženje novinara Makedonije, Udruženje BH novinari, Hrvatsko novinarsko društvo, Nezavisno udruženje novinara Srbije, Sindikat medija Crne Gore
Koalicija za slobodu medijia: Asocijacija medija, Asocijacija onlajn medija (AOM), Nezavisno društvo novinara Vojvodine (NDNV), Nezavisno udruženje novinara Srbije (NUNS), Poslovno udruženje Asocijacija lokalnih i nezavisnih medija „Lokal Pres“, Slavko Ćuruvija fondacija i KUM Nezavisnost
Media Freedom Rapid Response: The European Federation of Journalists (EFJ), OBC Transeuropa (OBCT), Free Press Unlimited (FPU)
Foto:Canva
